ÖNERİ;Gerekli düzeyde YP
miktarı var ise bu alanlarda fosforlu gübreleme sadece destekleme amaçlı yapılmalı,
fazla gübrelemeden kaçınılmalıdır
Develi Ovası Topraklarının Yarayışlı ve Toplam Fosfor İçeriklerinin Belirlenmesi araştırması ERÜ Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümünden
Yağmur YILMAZ, Fatma Nur KILIÇ, Osman SÖNMEZ tarafindan yapılarak yayınlanmış Tarımsal üretimin sürdürülebilirliği açısından makro besin elementlerinden biri olan fosfor toprak verimliliği için büyük önem taşımaktadır. Ülkemiz topraklarında fosfor (P) miktarları araştırıldığında toplam fosfor (TP) miktarlarının iyi düzeyde olduğu ancak yarayışlı fosfor (YP) düzeylerinin yetersiz olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada Develi Ovası topraklarında belirlenen koordinatlarda 0-30,30-60 ve 60-90 cm derinlikten alınan toprak örneklerinin, pH, EC, TP ve YP içerikleri belirlenmiş ve incelenmiştir. Çalışma alanı topraklarının 0-30, 30-60, 60-90 cm’deki en düşük pH ve EC değerleri sırasıyla 6.75, 6.80, 7.50 ve 0.25 dS m-1, 0.25 dS m-1, 0.31 dS m-1, en yüksek değer 9.88 ve 110.1 dS m-1 olarak ölçülmüştür. Ayrıca en düşük TP içeriği sırasıyla 52.6 mg kg-1, 80,6 mg kg-1, 85.3 mg kg-1, en yüksek TP içeriği sırasıyla 1582 mg kg-1, 1004.5 mg kg-1, 950 mg kg-1 olarak, 0-30, 30-60, 60-90 cm’deki en düşük YP içeriği sırasıyla 5.1 mg kg-1, 0.1 mg kg-1, 1.15 mg kg-1, en yüksek YP içeriği sırasıyla 77.1 mg kg-1, 78.7 mg kg-1, 52.3 mg kg-1 olarak saptanmıştır. Çalışma sonucunda toprak örneklerinin TP, YP değerine göre genel olarak yüksek bulunmuştur.SONUÇ
Tarımsal üretimin devamlılığı ve elde edilen ürünlerin kalitesinin sağlanması için
bitkinin ihtiyaç duyduğu özellikle makro besin elementlerinden biri olan fosforun bitki
tarafından alınabilir durumda olması gerekmektedir. Toprak pH’ sına bağlı olarak
özellikle pH’ın 8 üzeri olduğu topraklarda fosfor çözünemez bileşikler meydana
getirmektedir. Bunun sonucunda tarımsal üretimin ana maddesi olan toprak
kaynaklarından fosfor elementi bitki tarafından alınamamaktadır. Develi Ovası’ndan
alınan toprak örneklerinden TP düzeyi en yüksek 365 numaralı örnek (0-30 cm) ile
1582.346 mg kg-1 ve YP düzeyi 22.29 mg kg-1 olarak saptanmıştır. Develi Ovası’ndan
alınan 0-30 cm, 30-60 cm ve 60-90 cm’ den alınan toprak örnekleri karşılaştırıldığında,
TP’nin YP’ ye oranına göre en yüksek değer 30-60 cm toprak derinliğinde 27.3 mg kg-1
olarak hesaplanmıştır. TP’nin YP’ ye oranına göre en düşük değer 60-90 cm toprak
derinliğinde 17.6 mg kg-1 olarak hesaplanmıştır. Alınan toprak örneklerinde en yüksek
TP değeri 0-30 cm derinliğindeki 365 numaralı örnekte tespit edilmiştir. TP içeriğinin
0-30 cm derinliğinde daha yüksek çıkmasının sebebi, fosforlu gübrelerin çoğunlukla
yaklaşık olarak 0-30 cm’e verilmesinden ve rizosfer bölgesinde yani toprak derinliğinin
yaklaşık 0-30 cm olduğu derinlikte mikroorganizma aktivitesine bağlı olarak diğer
derinliklere göre yüksek değer içerebileceği düşünülmektedir. En yüksek YP değeri
30-60 cm derinliğindeki 432 numaralı örnekte tespit edilmiştir. YP içeriğinin genel
olarak TP’den düşük olması pH’nın yüksek olması, kireç içeriğinin yüksek olması gibi
faktörlerle yararlanılamayan formlarda olmasından kaynaklanabileceği, toprak
içeriğine bakıldığında YP miktarı yeterli değil ise gerekli düzeyde parça parça fosfor
verilerek fosfor kaybını minimum düzeyde tutmak amaçlanmalıdır. Gerekli düzeyde YP
miktarı var ise bu alanlarda fosforlu gübreleme sadece destekleme amaçlı yapılmalı,
fazla gübrelemeden kaçınılmalıdır. Toprakta mevcut YP ve TP düzeylerinin yapılan
çalışmada belirtildiği üzere toprak derinliğine, tarımsal kullanım ve toprak işlemeye,
sıcaklık değişikliklerine ve pH değişikliklerine bağlı olarak değiştiği saptanmıştır.Araştırma ekibine teşekkür ediyoruz.Derleyen Nezir Ötegen