Nezir Ötegen’in 12.12.2021 günkü Metropol Haber araştırma yazısı
Zamantı Tüneli ve Gümüşören Barajı ile de ilgili bazı gerçekleri paylaşmak isterim.
10.700 metre uzunluğundaki Zamantı tünel imalatları, havalandırma bacası ve yaklaşım tüneli olmaksızın giriş ve çıkış ağzı portalından gerçekleştirilmiştir.
Her bir tünel portalından 5.350 metre uzunluğunda tünel imalatı ve havalandırması yapılmıştır. BU YÖNÜYLE, HAVALANDIRMASI TÜNEL PORTALINDAN YAPILAN TÜRKİYE’NİN EN UZUN TÜNELİDİR.
ZAMANTI TÜNELİ TARİHİ SÜRECİ
İlk aşamada, 1976 yılında programa alınan ve Develi, Yahyalı, Yeşilhisar ilçeleri arasında kalan 57 bin 666 hektar alanı sulayacak olan Develi Ovası Sulama Projesi tamamlandı.
2002 yılına kadar yüzde 20 seviyesinde kalan proje, bu tarihten sonra ödeneğin artırılması sayesinde hız kazanarak tamamlandı.
1976 yılında yatırım programına alınan Develi Ovası Sulama Projesi, planlama raporunda bütün olarak ele alınmasına rağmen iki merhaleye ayrıldı.
Birinci merhalede, Ağcaşar ve Kovalı barajları ile bunlara bağlı çalışacak sulama kanalı inşaatları 1987 yılında tamamlanarak, 18 bin 416 hektar alan sulu tarıma açıldı.
İkinci merhale için 1991 yılında yapılan Zamantı Regülatörü ve Derivasyon Tüneli inşaatı ihalesini kazanan Ünal Akpınar İnşaat İmalat Sanayi ve Ticaret A.Ş, ödenek yetersizliğinden dolayı 10 yılda projenin yüzde 20,11'lik bölümünü tamamlayabildi.
Projeye yeterli ödenek tahsis edilmediğinden 2002 yılına kadar yüzde 20 seviyesinde kalan proje, bu tarihten sonra ödeneğin artırılması ve Akpınar Şirketi Yöneticileri ve personellerinin de üstün gayretleri sayesinde hız kazanarak tamamlanarak hizmete açıldı. Develi Ovasına can suyu verilerek Develi havzasında oturan 20 bin çiftçi ailesinin düşlerini süsleyen baraj işletmeye açılarak Bölge Tarım ve Hayvancılığına büyük katkı sağlandı.
Proje aynı zamanda, Türkiye'nin sayılı kuş cennetleri arasında yer alan ve Ramsar Konvansiyonu'na dahil edilen 264 kuş türü ile 400 değişik bitki türünün barındığı 17 bin 200 hektarlık alanı kapsayan Sultansazlığı Doğal SİT Alanı'nın su ihtiyacı da karşılamaya başladı.
Ayrıca; Tünel açma çalışmaları sırasında 4300 metrede ortaya çıkan 380 litre/saniye içme suyu için tünel tabanına 120metre kaptaj bölgesi yapılarak 800 lük boru hattı döşenerek tünel çıkışına getirildi. Tünel içerisinde çok zor şartlarda belki de Türkiye’de başka bir örneği olmayan bir tünel daha açılarak içme suyu tünel dışına çıkartıldı.
Develi Belediyesi tarafından da bir depo çalışması yapılıp İlçemize içme suyu olarak tahsisatı yapıldı. Ancak; ilk çıkışta 380 lt/sn olan su 2014 den 2021 yılına kadar geçen 7 yıllık süre içerisinde ise 215 lt/sn den 100 lt/sn ye ye kadar düştü.
ORMAN SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU VE GÜMÜŞÖREN BARAJI :
Develi 2. Merhale Projesi kapsamında sulama ve enerji amaçlı olarak inşa edilecek, Develi ovasına sürekli su akışını sağlayacak ve 3 yıl içerisinde tamamlanarak 40.984.000.00 Liraya mal olan Gümüşören Barajı ihalesi DSİ Genel Müdürlüğü tarafından 11.11.2011 tarihinde ihalesi yapılmıştır.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı D.S.İ 12.Bölge Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan,186 milyon metre küp su toplama hacmine sahip Gümüşören Barajı. Develi İlçesi Yenice, Çukuryurt Köyleri ile Menengi ve Beşkardeş mezralarını da baraj altında bıraktı.
Gümüşören baraj çalışmasının Yüklenici firması Ruto taahhüt ve İnş.Ltd.Şti – Uluova İnşaat ve Makina sanayi Ltd.Şti Espeker İnşaat sanayi ve Tic Ltd.Şti. İş Ortaklığı tarafından silindirle sıkıştırılan kil çekirdekli kum-çakıl dolgu tipindeki toplam 1.807.000 metreküp baraj gövde dolgusu, Baraj membası sağ sahilde kil çekirdekli kaya dolgu tipinde 380.000 metreküp gövde dolgu hacmindeki kapama seddesi, gövdenin SSKD bölümünün altında toplam 16.340 m uzunluğunda fore kazık, 72.500 metreküp beton ve betonarme betonu işleri yapıldı.
İkinci aşamada da Baraj çıkışına 5 MW gücünde bir de HES Kurulumu gerçekleşmiş bulunmaktadır.
Nezir Ötegen